راه های ترویج فرهنگ مطالعه داشتن علم و آگاهی به خود و محیط اطراف خویش از ویژگی های مهم انسانی است که او را از سایر موجودات اطراف خویش جدا می کند. تا انجا که خود را در میان آنه غریبه و بیگانه می یابد اهمیت این صفت به حدی است که بسیاری از انسان شناسان او را موجودی «جستجوگر» تعریف کرده اند.
ایجاد عادت به مطالعه یکی از عادت های بسیار پسندیده ای است. او نیازمند این است که خود را بهتر بشناسد به قابلیت های خود پی ببرد. دایره شناخت خود را از محیط بالا ببرد. به پیشرفت های بیشتری دست یابد و با روابط انسانی بهتر آشنا شود. پس تلاش برای ایجاد عادت به مطالعه باید از اولویت های کارگزاران فرهنگی باشد. از جمله راه های ترویج فرهنگ مطالعه.
الف ) خانواده
خانواده کوچکترین واحد اجتماعی است که هم در بودن و هم درشدن کودکان نقش اساسی دارد و همه فعالیت های تربیتی از خانواده شروع می شود.
محیط و شرایط خانواده و روش تربیتی و آموزش والدین نقش بسزایی در انس نوجوانان و جوانان با کتاب دارد. شخصی که با کتاب آشنا می شود برای همیشه از همنشینی و دوستی با کتاب لذت خواهد برد. نقش خانواده در ایجاد عادت به مطالعه از گهواره آغاز می شود و لالایی ها اولین پیوند دهنده کودک با ادبیات بشمار می آید. قصه گویی می تواند وسیله ای برای خلق لحظات لذت بخش باشد و هم نوجوانان را در بخشی از میراث ادبی سرزمین سهیم کند. خانواده ها با بدون فرزندان خود به نمایشگاه ها و فروشگاه های کتاب به فرزندان خود فرصت می دهند که در میان کتابهای متنوع سیر کنند. عادت به مطالعه یک امر اکتسابی است و فرزندان این را از والدین خود می آموزند. خانواده ها باید سعی کنند به فرزندان خود کتاب هدیه کنند کتاب هدیه ای نسبتاً ارزان و بسیار مفید است. به علاوه چیزی که به صورت هدیه به کسی داده می شود ارزش و احترام بیشتری پیدا می کند.
تحقیقات نشان داده اند در خانواده هایی که پدر و مادر برای سرگرمی کتاب می خوانند سرمشق و نمونه ی خوبی برای کودکان خود هستند پس بی شک در خانواده هایی که پدر و مادر اهل کتاب و مطالعه اند، فرزندان نیز افرادی علاقمند به مطالعه و کتابخوانی بار خواهند آمد. ولی در خانواده هایی که هیچ توجهی به کتاب نمی شود نباید انتظار داشت که فرزندان اهل مطالعه و کتاب باشند.
ب ) مدرسه
مدرسه دومین جایگاه تربیتی انسان است که کودک اصول و قواعد خواندن و نوشتن را فرا می گیرد. لذا مهمترین وظیفه مدرسه طراحی و پیاده کردن برنامه های آموزشی و پرورشی مدونی است که متناسب با هر مقطع سنی و هر پایه درسی کسب شده، به دنبال کردن علایق خود در کتاب های غیردرسی تشویق کنند. شکل گیری عادت به مطالعه در مدرسه و گسترش آن به نگاه نظام آموزشی به مقوله آموزش و پرورش بستگی دارد. نظام آموزش و پرورش در کشورهای جنوب و از جمله (تاحدودی) کشور ما، نظام غیرپویا و تک محور است. نظام تک محور، نظامی است که براساس یک کتاب و یک جزوه درسی شکل می گیرد و معلم و دانش آموز خود را از هرگونه مراجعه به دیگر منابع اطلاعاتی بی نیاز می داند، نظامی که ساختار متون درسی آن درون زا نیست و همین باعث می شود که دانش آموز از خواندن آن احساس لذت نکند و از ادامه راه باز ماند، در این نظام نگاه دانش آموز و حتی دانشجو از خواندن رفع تکلیف است، به بیان دیگر در نظامی که اصولاً خواندن فراتر از کتاب های درسی نه توصیه شده و نه راهکارهای آن پیش بینی شده، لذا نهادی به نام کتابخانه آموزشگاهی و شخصی چون کتابدار که مسئولیت اداره برنامه های خواندن را در مدرسه به عهده دارد شکل نمی گیرد.