درواقع ایرانیان شب یلدا را جشن نمی‌گیرند بلکه آن شب را به‌خاطر فردایش که روزها درازتر می‌شوند جشن می‌گیرند؛ چرا که در آیین آریایی‌ها نور و روشنایی ستوده می‌شود و نه تاریکی شب!

ابوریحان بیرونی در کتاب «آثار الباقیه فی القرون الخالیه» این شب را شب «خور» به معنی شب «زایش خورشید» نامیده است. در فرهنگ اسکاندیناوی نیز شب «یلدا» را Yule می‌نامند که دگرگون شده همان واژه «هور» است به معنی شب زایش خورشید. جشن یلدا در کشور‌های خاور دور مانند چین و کره و ژاپن و ویتنام نیز با نام «دونگ ژی» برگزار می‌شود به معنی «به سوی زمستان».

شب «چله» هم از این روی گفته می‌شود که ایرانیان، سرمای زمستان را به دو دوره چهل روزه تقسیم می کنند؛ چله بزرگ که از یکم دی ماه تا دهم بهمن ماه است و چله کوچک که از دهم بهمن ماه (جشن سده) آغاز می‌شود و تا بیستم اسفند ادامه دارد.